Дене - бұл кез-келген сыртқы және ішкі процестерге импульстің жылдамдығымен нақты реакция жасайтын биологиялық жүйе. Сондықтан адам ағзасында импульстің жиілігі мен өзгеруіне байланысты әр түрлі процестер басталуы мүмкін, соның ішінде май жағу. Арықтау үшін сізге жүрек соғу жылдамдығын дұрыс есептеу және оңтайлы жүктеме аймағын анықтау қажет.
Неліктен жаттығу кезінде жүрек соғу жылдамдығын бақылау маңызды?
Жүректің соғу жиілігі - бұл салмақ жоғалтуды жүйелі түрде жүгіру мен классикалық аэробикадан арнайы май жағу жаттығуларынан ажыратады. Сондықтан кез-келген жаттығу кезінде жүрек соғу жылдамдығын үнемі өлшеп отыру өте маңызды. Шындығында, адам өзін толықтай дайындалып жатырмын деп ойлауы мүмкін, ал осы уақытта дене көрсетілген физикалық белсенділікті өте «жеңіл» деп санайды. Нәтижесінде жаттығатын адам қалаған нәтижеге жете алмайды.
Тренинг кезінде майдың жанып тұрған жүрек соғу жылдамдығын қалай есептеуге болады?
Сарапшылар барлық жүктемелерді бес негізгі бағытқа бөледі. Майдың тиімді жағылатын жүрек соғу жылдамдығы аэробты аймақта болады, бірақ әр адам үшін әр түрлі болуы мүмкін. Майдың жағылуының жүрек соғу жиілігі 70-тен 80 пайызға дейін болуы мүмкін және оны арнайы формула бойынша есептеуге болады: (220 - a) x0.7
Егер «а» әрпі тыңдаушының жасын көрсетсе, 220 саны адамның жүрек соғу жиілігінің «төбесін» білдіреді. 0, 7 немесе 0, 8 санына келетін болсақ, олар май жағу кезінде пайда болатын импульстің диапазонын білдіреді.
Дене жаттығулары кезінде төмен жүрек стресс аймағында жұмыс істей алады. Бұл аймақ тыныс алуды тездету, денені жылыту, жүгіру кезінде және жаттығудың басында пайда болады. Егер жаттығулар дұрыс тураланған болса, онда минималды жүктемелер аймағынан кейін дене минималды және май жағу жүктемелерінің аймақтарында орналасқан фитнес аймағына өтеді. Фитнес аймағында оң өзгерістер байқалмайды, бірақ денеде жағылатын калория мөлшері артады.
Көтерілген жүктемелер кезінде дене фитнес аймағынан аэробты аймаққа бірқалыпты қозғалады. Бұл аймаққа өтуді сіңірілген ауаның ұлғаюымен, яғни тыныс алудың жоғарылауымен анықтауға болады. Бұл кезде өкпе ұлғаяды, сонымен бірге дененің мүмкіндіктері айтарлықтай артады. Аэробты аймақта барлық артық калориялар керемет күйдіріліп, майлар белсенді түрде тұтыныла бастайды.
Осыдан кейін аэробты аймақ анаэробты болады, бұл дене үшін мүлде басқа мағынаға ие. Осы уақытта дене оттегісіз майға ауысады. Мұнда көмірсулар «отын» ретінде, ал майлар ең аз бөлігінде қолданылады. Мұндай аймақтағы сүт қышқылы қосымша өнім болып саналады. Анаэробты деңгейде жаттығу кезінде бұлшықеттер тезірек шаршайды, сондықтан ұзақ уақыт бойы осындай күшейтілген физикалық белсенділікпен айналысу мүмкін болмайды.
Анаэробты аймақтан кейін «максималды жүктемелер аймағы» деп аталатын ең қауіпті аймақ келеді. Осындай деңгейге көшу кезінде жүрекке жүктеме артады, тыныс алу жүйесі максималды тиімділікпен жұмыс істейді, ал организм барлық буферлік заттарды және жинақталған қорларды жұмсай бастайды. Мұндай деңгейде жаттығуды ерекше қажеттіліксіз жүргізу ұсынылмайды, ал егер бұл қарқынды жаттығулар қажет болса, онда олар тек тәжірибелі жаттықтырушының бақылауымен өтуі керек.
